Với truyền thống đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, Đảng, Chính phủ, Bác Hồ và Nhân dân ta đã dành tất cả tình thương yêu cho các chiến sỹ và đồng bào đã vì độc lập tự do của Tổ quốc mà bị thương hoặc hy sinh. Đầu năm 1946, Hội giúp binh sỹ bị nạn ra đời ở Thuận Hóa (Bình Trị Thiên), rồi đến Hà Nội và một số địa phương khác… Sau đó ít lâu được đổi thành Hội giúp binh sỹ bị thương. Ở Trung ương có Tổng Hội và Chủ tịch Hồ Chí Minh được bầu là Chủ tịch danh dự của Tổng Hội.

Tháng 6-1947, đại biểu của Tổng bộ Việt Minh, Trung ương Hội phụ nữ Cứu quốc, Trung ương Đoàn Thanh niên Cứu quốc, Cục Chính trị quân đội quốc gia Việt Nam, Nha Thông tin Tuyên truyền và một số địa phương đã họp tại Đại Từ (tỉnh Bắc Thái) để bàn về công tác thương binh, liệt sỹ và thực hiện Chỉ thị của Hồ Chủ tịch chọn một ngày nào đó làm Ngày Thương binh, Liệt sỹ. Tại cuộc họp này, các đại biểu đã nhất trí chọn ngày 27 tháng 7 là ngày “Thương binh toàn quốc”. Từ đó hằng năm cứ vào dịp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đều gửi thư, quà thăm hỏi, động viên, nhắc nhở mọi người phải biết ơn và hết lòng giúp đỡ thương binh, gia đình liệt sỹ. Đặc biệt, từ sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh càng quan tâm hơn đến công tác thương binh, liệt sỹ. Từ tháng 7 năm 1955, Đảng và Nhà nước ta quyết định đổi “Ngày Thương binh toàn quốc” thành “Ngày Thương binh, Liệt sỹ ” để ghi nhận những hy sinh lớn lao của đồng bào, chiến sỹ cả nước cho chiến thắng vẻ vang của toàn dân tộc.

Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, theo Chỉ thị 223/CT-TW, ngày 8-7-1975 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, từ năm 1975, ngày 27 tháng 7 hằng năm chính thức trở thành “Ngày Thương binh, Liệt sỹ” của cả nước. Mỗi năm cứ đến “Ngày Thương binh, Liệt sỹ” nhất là vào dịp kỷ niệm năm tròn, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta lại tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, đầy tình nghĩa chăm sóc thương binh, gia đình liệt sỹ, người có công với cách mạng.

Đối với huyện Nam Trà My, trong các năm qua, UBND huyện đã ban hành nhiều kế hoạch về thực hiện chế độ chính sách đối với người có công cách mạng theo Pháp lệnh ưu đãi người có công, Pháp lệnh quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”, hướng dẫn khám giám định bệnh, tật, dị dạng, dị tật có liên quan đến phơi nhiễm chất độc hóa học đối với người hoạt động kháng chiến và con đẻ của họ, đồng thời tổ chức các hội nghị triển khai.

Hiện nay, trên địa bàn huyện có 3.868 trường hợp được xác nhận người có công với cách mạng, gồm: 02 mẹ Việt Nam anh hùng; 09 thương binh; 443 bệnh binh; 1.021 người có công giúp đỡ cách mạng, trong đó: 196 trường hợp được hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng, 825 trường hợp được hưởng trợ cấp 01 lần; 97 liệt sỹ; 12 người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; 2.284 người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc được hưởng chế độ trợ cấp ưu đãi 01 lần. Ngoài ra còn có 145 thân nhân người công được hưởng chế độ trợ cấp ưu đãi của nhà nước, gồm: 103 trường hợp tuất bệnh binh; 32 thân nhân của liệt sĩ được hưởng chế độ trợ cấp thờ cúng liệt sĩ; 10 trường hợp con đẻ của người hoạt động kháng bị nhiễm chất độc hóa học hưởng trợ cấp hàng tháng. Tổng số tiền thu quỹ Đền ơn đáp nghĩa trên địa bàn huyện 11 năm qua (2006-2016) là 1.590.628.000 đồng. Huyện đã xây dựng và hoàn thành xây trình Nghĩa trang liệt sỹ huyện, tổ chức quy tập và cải táng mộ liệt sỹ vào Nghĩa trang liệt sỹ huyện để ghi nhớ công ơn to lớn của các anh hùng liệt sỹ.

Kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh - Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2017), huyện đã xây dựng Kế hoạch, tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm trên phạm vi toàn huyện như: tổ chức Hội nghị tổng kết 15 năm (2003-2017) thực hiện Pháp lệnh ưu đãi người có công trên địa bàn huyện nhằm đánh giá kết quả thực hiện, kịp thời biểu dương những tập thể, cá nhân có thành tích trong công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, gương thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ vượt khó vươn lên trong lao động, học tập và công tác. Đồng thời, tổ chức Lễ tưởng niệm, đặt vòng hoa và dâng hương, thắp nến tri ân các anh hùng liệt sỹ tại Nghĩa trang liệt sỹ huyện. Tổ chức thăm hỏi, viếng hương, tặng quà các gia đình chính sách tiêu biểu, Mẹ Việt Nam anh hùng. Vận động xây dựng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”.

Phát huy thành tựu đạt được, khắc phục những hạn chế, bất cập, tiếp tục đẩy mạnh công tác thương binh, liệt sỹ và người có công với cách mạng trong giai đoạn hiện nay, Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã xác định: “Thực hiện tốt chính sách chăm sóc người có công trên cơ sở huy động mọi nguồn lực xã hội kết hợp với nguồn lực của Nhà nước; bảo đảm người có công có mức sống trung bình trở lên”. Để đạt được mục tiêu này, huyện cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ giải pháp sau:

- Các cấp, các ngành cần chỉ đạo thực hiện tốt chủ trương, chính sách ưu đãi khác về kinh tế - xã hội với người có công, đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục đào tạo, dạy nghề, tạo việc làm cho người có công và con em của họ; giúp đỡ thiết thực về vật chất và tinh thần đối với các đối tượng chính sách, nhất là đối tượng còn nhiều khó khăn để phấn đấu đến năm 2020 đạt 100% hộ người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của cộng đồng dân cư nơi cư trú. Thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch mọi chính sách về người có công.

- Làm tốt công tác tu bổ, tôn tạo Nghĩa trang liệt sỹ và công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, xác định danh tính liệt sỹ, thông báo và tạo điều kiện cho các gia đình người thân đến thăm viếng. Tiến hành sơ tổng kết, rút kinh nghiệm, phát hiện, nhân rộng những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến trong công tác thương binh, liệt sỹ và người có công; qua đó thúc đẩy phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, “Toàn dân chăm sóc người có công với nước” phát triển rộng khắp, đi vào chiều sâu và đem lại hiệu quả thiết thực; đồng thời biểu dương những tấm gương thương binh, bệnh binh và người có công tiêu biểu.

- Đẩy mạnh và thực hiện tốt việc lập, xét duyệt hồ sơ thường xuyên; tập trung giải quyết hồ sơ đề nghị xác nhận người có công còn tồn đọng, nhất là những hồ sơ được xác lập trong những giai đoạn trước đây nhưng chưa được xem xét giải quyết do chưa đảm bảo thủ tục, coi đây là nhiệm vụ quan trọng.

- Tạo mọi điều kiện thuận lợi để các thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công tiếp tục phát huy ý chí tự lực tự cường, phát triển sản xuất, cải thiện đời sống và tham gia các hoạt động xã hội, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng quê hương đất nước với phương châm “Nhà nước, Nhân dân và những người được hưởng chính sách ưu đãi cùng phấn đấu”.

- Đẩy mạnh tuyên truyền truyền thống yêu nước và đạo nghĩa “Uống nước nhớ nguồn” trong các tầng lớp nhân dân, nhất là trong thế hệ trẻ, làm cho mọi người nhận thức sâu sắc và trân trọng tri ân công lao to lớn của các anh hùng liệt sỹ và những người có công với nước; biến nhận thức và tình cảm tốt đẹp đó thành hành động thiết thực góp phần thực hiện tốt chính sách ưu đãi người có công với cách mạng.